سند معتبر سندی می باشد که، به صورت رسمی ثبت شده است. این سند توسط تمام مراجع قانونی به عنوان سند معتبر، نیز شناخته می‌شود. البته در صورتی که جعل و یا خلافی در ثبت این اسناد رخ نداده باشد، اشخاص می‌توانند به طور قانونی مالک این اسناد باشند.
دعوای ابطال سند رسمی انتقال مالکیت در صورتی مطرح می شود که،
ملک به چند نفر فروخته شده باشد، مالک یک ملک مجهول باشد و یا اینکه جعل یا معارضه‌ای در اسناد رسمی دیده شود.
مطابق قانون چنانچه سند، مجهول، جعلی و یا صوری باشد، خواهان می‌تواند درخواست ابطال آن سند را به مراجع ذیصلاح ارائه نماید و سپس دادگاه با بررسی مدارک ارائه شده و درخواست شما، در اینخصوص تصمیم‌گیری خواهد کرد.
ابطال سند رسمی انتقال مالکیت
ابطال سند رسمی انتقال مالکیت زمانی مطرح می‌شود که،
“شخص درصدد باطل و یا بی‌اثر نمودن یک یا چند سند که به صورت رسمی ثبت شده‌اند، بر آید.”
بطور مثال: زمانیکه یک ملک به چند نفر فروخته شده باشد، یک سند مفقود شده باشد و پس از صدور المثنی، سند اصلی پیدا شود، سند جعلی و یا مجهول باشد، خواهان می تواند درخواست ابطال آن سند را به محکمه ارائه دهد و در این شرایط دادگاه، با توجه به مدارک ارائه شده توسط خواهان، مالکیت سند را مشخص کرده و کلیه اسنادی که خارج از قانون برای افراد دیگر صادر شده‌اند را باطل می نماید.
شرایط ابطال سند رسمی انتقال مالکیت
بمنظور ابطال سند رسمی انتقال مالکیت، در قانون شرایط خاصی در نظر گرفته شده است که این شرایط عبارتند از:
- ابطال سند رسمی مالکیت به حکم قانون
برخی از اسناد بدون طرح دعوا و اختلاف از سوی ذینفعان، باطل می شوند که از جمله آنها می توان به اسناد رسمی مالکیت اراضی موات، جنگل‌ها و مراتع، مالکیت موقوفات و… اشاره نمود.
- ابطال سند رسمی معارض
چنانچه برای یک ملک چند سند صادر شده باشد، تنها یکی از آنها معتبر خواهد بود.
مطابق قانون:
سند رسمی مقدم الصدور یا سندی که در ابتدا برای یک ملک صادر شده و به طور رسمی ثبت شده است، واجد اعتبار می باشد. مگر اینکه مدارکی برای اثبات عدم اعتبار این سند توسط خواهان به دادگاه ارائه شود و دادگاه سند مؤخر را معتبر بداند. (سندی که به لحاظ تاریخی مؤخر است نسبت به سند اولیه معارض محسوب می‌شود.)
دادگاه در صورت احراز موضوع صدور سند معارض، این موضوع را به دارنده سند معارض اطلاع می دهد و شخص مورد نظر ظرف موعد دو ماه فرصت دارد تا دعوای ابطال سند را مطرح نماید.
***چنانچه مشخص شود دارنده سند معارض طرف موعد 2 ماه، دعوای ابطال سند را مطرح ننموده است، دارنده سند مقدم الصدور با ارائه گواهی عدم طرح دعوا دارنده سند معارض، می‌تواند این سند را باطل نماید.
- ابطال اسناد صوری و غیرواقعی
در صورتی که اسناد تنظیم شده، صوری بوده و فردی برای مالکیت ملک مورد نظر، سند صوری و غیرواقعی تنظیم کرده باشد، خواهان می‌تواند درخواست ابطال سند رسمی انتقال مالکیت را در دادگاه مطرح نماید، تا مطابق قانون، این سند جعلی از درجه اعتبار ساقط شود.
- ابطال اسناد مجهول
اسناد مجهول اسنادی هستند که،
به نیت فریب مردم و تحصیل مال آنها صادر می شوند.
از جمله این اسناد مجهول می‌توان به جعل کارت پایان خدمت، جعل مهرهای دولتی، جعل اسناد دولتی، جعل مدارک تحصیلی، جعل گذرنامه و مالکیت منازل و… اشاره نمود.
در این شرایط اسناد جعلی مانند کارت پایان خدمت و اسناد دولتی جعلی توسط مراجع قانونی باطل اعلام شده و شخص جاعل تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
و اما در خصوص اسناد ملکی، مالک اصلی که در دام کلاهبردان افتاده، می بایست درخواست ابطال سند رسمی انتقال مالکیت را مطرح نماید.
نحوه ابطال سند رسمی انتقال مالکیت
بمنظور ابطال سند مالکیت صادر شده، فرد در ابتدا می بایست تقاضای ابطال سند انتقال مالکیت را در دادگاه ارائه نماید. پس از طرح دعوا و ارائه مدارک مشخص کننده مالکیت اصلی سند، دادگاه اسناد معارض یا جعلی که به صورت غیرقانونی صادر شده‌اند را باطل اعلام می نماید.
در صورتی که دعوا انتقال مالکیت با سند عادی یا قولنامه مطرح شده باشد، و یا اینکه پس از صدور سند المثنی، سند اصلی پیدا شود، می بایست دعوای ابطال سند عادی یا قولنامه یا سند المثنی را نیز به دادگاه ارائه نمایید.
ابطال سند رسمی انتقال مالکیت از طریق اداره ثبت
در برخی مواقع اداره ثبت می‌تواند برای ابطال سند انتقال مالکیت اقدام نماید و دیگر نیازی به رای دادگاه برای باطل شدن سند وجود ندارد.
اسنادی که بدون نیاز به صدور حکم دادگاه و تنها توسط اداره ثبت باطل می‌شوند عبارتند از:
- سند مالکیت اصلی که بعد از صدور سند مالکیت المثنی پیدا شده است
- انتقال چند ملک به یک شخص واحد
- وجود اسناد معارض
- تفکیک ملک به قسمت‌های مجزا و صدور سند مالکیت جدید برای هر بخش
- ناقص بودن سند مالکیت
- افراز ملک مشاع
موارد طرح دعوای ابطال سند رسمی انتقال مالکیت
دعوی ابطال سند رسمی انتقال مالکیت امکان دارد به یکی از دلایل ذیل مطرح شود:
- 1- حالت اول زمانی محقق می شود که،
سند رسمی مطابق تشریفات قانونی مربوط به ثبت اسناد رسمی تنظیم و ثبت نشده باشد.
در این صورت هر یک از طرفین می‌توانند با اثبات این موضوع در دادگاه، نسبت به ابطال سند رسمی انتقال ملک اقدام نمایند.
***ابطال سند رسمی انتقال مالکیت هیچگونه خدشه ای به سند رسمی ملک و مالکیت مالکین قبل از آن وارد نمی‌آورد.
- 2- و اما حالت دوم زمانی محقق می شود که،
معامله، واجد شرایط اساسی صحت نباشد و به جهات قانونی باطل باشد. به بیان دیگر معامله، شرایط اساسی صحت معاملات ماده 190 قانون مدنی را نداشته باشد.
بر اساس ماده 190 قانون مدنی، این شرایط عبارت اند از:
“وجود قصد و رضا، اهلیت طرفین، مشروعیت جهت معامله و مشخص بودن مورد معامله.”
بنابراین چنانچه معامله فاقد یکی از شرایط فوق الذکر باشد، این معامله باطل است و با اثبات بطلان معامله می‌توان بدنبال آن تقاضای ابطال سند رسمی انتقال مالکیت را در دادگاه مطرح نمود.
دادگاه صالح رسیدگی به ابطال سند رسمی انتقال مالکیت
دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای ابطال سند رسمی انتقال مالکیت، ***دادگاه حقوقی محل وقوع ملک می‌باشد.
لازم به ذکر است پیش از مراجعه به دادگاه می‌بایست در ابتدا به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و دادخواست مربوطه را تنظیم نمایید سپس دفاتر خدمات قضایی، دادخواست شما را به دادگاه صالح، ارسال می‌نمایند.
توصیه می‌شود پیش از طرح این دعوا در دادگاه و بمنظور تنظیم دادخواست صحیح و اصولی، از مشاوره وکیل حقوقی گروه یکتا وکیل بهره مند شوید.
بمنظور کسب اطلاعات در زمینه دعوی تایید بطلان معامله به جهت در رهن بودن، توصیه می شود از مشاوره وکیل حقوقی گروه یکتا وکیل بهره مند شوید تا به شما در طی نمودن این مسیر و هم چنین اخد نتیجه مطلوب یاری رسانند.
