مطابق ماده ۷۹۵ قانون مدنی، هبه عقدی می باشد که در آن یک نفر مالی را به رایگان به شخص دیگری تملیک می کند و به ملکیت او در می آورد.
از بین رفتن مال موهوبه، انتقال آن به غیر، معوض بودن هبه و دریافت عوض، از مواردی می باشد که در آن ها، رجوع از هبه، امکان پذیر نبوده لکن در سایر موارد، امکان رجوع از هبه تحت شرایطی وجود خواهد داشت.
در این مقاله دعوی تایید رجوع از هبه را قرار داده ایم. پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
تایید رجوع از هبه
در عقد هبه سه رکن وجود دارد که عبارتند از:
- واهب: (شخصی که مالی را به رایگان به دیگری تملیک می کند.)
- متهب: (شخصی که مال به رایگان به وی تملیک می شود)
- عین موهوبه: (مالی است که مورد هبه واقع می شود.)
زمانی که عقد هبه میان طرفین منعقد می شود مادامی که ملک در اختیار متهب قرار دارد، واهب می تواند از هبه رجوع نموده و بعد از رجوع بمنظور تثبیت و تایید آن، دادخواستی تحت عنوان تایید رجوع از هبه را مطرح نماید.
همچنین واهب بمنظور اعلام رجوع از هبه، می بایست اظهارنامه ای رسمی به طرف مقابل ارسال نموده که بهترین و قانونی ترین روش اثبات رجوع می باشد.
انواع هبه
همانطور که می دانید، هبه نامه بر دو نوع می باشد:
- هبه نامه های رسمی
- هبه نامه های غیر رسمی (عادی)
توجه به این نکته ضروری می باشد که:
در هبه نامه های رسمی، ادعای انکار و تردید از ناحیه هیچ یک از طرفین، پذیرفته نمی شود و این ادعا از منظر قانون، پذیرفتنی نیست.
در صورتیکه این ادعا در مورد هبه نامه های غیر رسمی (عادی)، قابل طرح بوده و دادگاه را موظف به رسیدگی سند و صدور رای در اینخصوص، می نماید.
طرفین دعوی تایید رجوع از هبه
در دعوای تایید رجوع از هبه:
- خواهان دعوی کسی است که،
“از هبه کردن ملک خود، پشیمان شده (واهب) و قصد رجوع از هبه را دارد.”
- و خوانده دعوی کسی است که،
“مال به ملکیت او درآمده (متهب) است.”
توجه به این نکته ضروری می باشد که:
در این دعوا خواهان (واهب) می بایست هزینه دادرسی را پرداخت کند.
پس از طرح این دعوی و شروع رسیدگی، یکی از دو حالات ذیل در دادگاه اتفاق خواهد افتاد:
- چنانچه هبه نامه مورد ادعای خواهان، ثبت شده و دارای سند رسمی باشد، خواهان (واهب) می تواند بدون اثبات وقوع هبه، درخواست رجوع خود را مطرح نماید.
- ولکن چنانچه هبه به صورت رسمی به ثبت نرسیده باشد (هبه‌نامه عادی و یا شفاهی باشد)، در این حالت خواهان (واهب) در ابتدا می بایست در دادگاه، وقوع عقد هبه را اثبات نموده و سپس اعلام نماید که می‌خواهد از عقد رجوع کند و مالش را مسترد نماید.
دادگاه صالح رسیدگی به دعوای تایید رجوع از هبه
دادگاه صالح رسیدگی به این دعوا چنانچه موضوع هبه:
- مال غیر منقول باشد، دادگاه محل وقوع ملک، می باشد.
- ولکن در سایر موارد، دادگاهی که عقد هبه در حوزه ی آن واقع شده و یا محل اقامتگاه خوانده، صالح به رسیدگی می باشد.
***رای صادره در این دعوا، پس از صدور و قطعی شدن رای، قابلیت اجرا داشته فلذا نیازی به صدور اجراییه نمی باشد.
نکات مهم دعوای تایید رجوع از هبه
- رجوع از هبه، می تواند بصورت صریح و یا ضمنی صورت گیرد.
بطور مثال: واهب می تواند بدون اطلاع متهب، ملک خود را به فرد دیگری اجاره داده و یا واگذار نماید.
- چنانچه واهب عین موهوبه را به پدر، مادر، فرزندان و … هبه نماید، دیگر حق رجوع از هبه برای او وجود نخواهد داشت.
- چنانچه طرفین قصد انعقاد عقد هبه را داشته لکن سند رسمی بیع تنظیم شده باشد و هیچ‌گونه ثمنی از ناحیه انتقال گیرنده پرداخت نشده باشد، عقد مزبور هبه تلقی می شود و در صورت موجود بودن عین موهوبه توسط متهب، قابل استرداد است.
- حق رجوع به ارث نمی رسد بدین معنا که بعد از فوت واهب، وراث نمی توانند از هبه رجوع نمایند.
- در صورتی که عین موهوبه در ید متهب باشد، نیازی به قبض مجدد نخواهد بود.
- دعوای اثبات وقوع عقد هبه غیر معوض و تنفیذ رجوع از آن، به جهت غیر ترافعی بودن، قابلیت طرح در محاکم را ندارند.
- در صورتی که هبه معوض باشد و واهب عوض را دریافت نموده و عین موهوبه را به قبض متهب در آورده باشد، حق رجوع از بین می رود.
- اثر رجوع واهب از هبه، ناظر به آینده است. بطوریکه منافع ملک قبل از رجوع واهب متعلق به متهب است و واهب در آن حقی ندارد.
- در صورتیکه متهب، ملک موضوع هبه را به دیگری انتقال دهد و از مالکیت وی خارج شود، دیگر واهب به هیچ عنوان نمی تواند از هبه رجوع نماید.
- هبه نامه الزاما می بایست به ثبت برسد. است و در صورتی که هبه به ثبت نرسیده باشد، در هیچ یک از ادارات و محاکم پذیرفته نخواهد شد.
- چنانچه متهب در هنگام هبه مال را در تصرف داشته، قبض مورد هبه تحقق یافته و نیازی به قبض مجدد نیست و عناصر هبه کامل محسوب می‌شود.
مستندات قانونی دعوای تایید رجوع از هبه
بر اساس ماده ی 803 قانون مدنی:
“بعد از قبض نیز واهب می تواند با بقای عین موهوبه از هبه رجوع کند، مگر در موارد ذیل:
- در صورتی که متهب پدر یا مادر و یا اولاد واهب باشد.
- در صورتی که هبه معوض بوده و عوض هم داده شده باشد.
- در صورتی که عین موهوبه از ملکیت متهب خارج شده یا متعلق حق غیر واقع شود، خواه قهرا مثل این که متهب به واسطه ی فلس محجور شود، خواه اختیارا مثل این که عین موهوبه به رهن داده شود.
- در صورتی که در عین موهوبه تغییری حاصل شود.”
نمونه دادخواست رجوع از هبه
ریاست محترم دادگاه حقوقی ……..
با سلام
احتراما به استحضار می رساند:
اینجانب مالک یک دستگاه خودرو سواری، مدل …….. رنگ …….. به شماره شاسی …….. و شماره موتور …….. و شماره انتظامی …….. بوده که ضمن ازدواج با خانم ……..، همسر فعلی اینجانب، خودرو مزبور را به ایشان هبه کرده ام.
ولکن متاسفانه، در حال حاضر، به دلیل اختلافات خانوادگی، ایشان زندگی مشترک را ترک نموده و علی رغم ارسال اظهارنامه رجوع از هبه، توسط بنده، از بازگرداندن خودرو فوق الذکر خودداری می نماید.
نظر به آنکه هبه، عقدی جایز بوده و نظر به ابلاغ اظهارنامه رجوع از هبه، به خوانده محترم و خودداری وی از بازگرداندن عین موهوبه، درخواست تایید رجوع از هبه، مستندا به مواد 795، 796 و 803 قانون مدنی، از محضر جنابعالی مورد استدعا می باشد.
بمنظور کسب اطلاعات در زمینه دعوی تایید بطلان معامله به جهت در رهن بودن، توصیه می شود از مشاوره وکیل حقوقی گروه یکتا وکیل بهره مند شوید تا به شما در طی نمودن این مسیر و هم چنین اخد نتیجه مطلوب یاری رسانند.
