جرم افساد فی الارض چیست؟
معنای لغوی :
فساد کننده بر روی زمین ، تباه کننده، مانع شکوفایی
معنای اطظلاحی :
بر اساس ماده 286 قانون مجازات اسلامی :
” هر کس به طور گسترده مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد ، جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور ، نشر اکاذیب ، اخلال در نظام اقتصادی کشور. احراق و تخریب ، پخش مواد سمی و میکروبی خطرناک. یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد. به گونه ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور ، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی ، یا سبب اشاعه ی فحشا در حد وسیع گردد. مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می گردد ” .
***بر اساس ماده فوق الذکر در می یابیم که ، دامنه این جرم بسیار وسیع و گسترده می باشد .
در قانون جرایم نیروهای مسلح مصوب 1382 بیش از هر قانون دیگری به جرم افساد فی الارض و محاربه اشاره شده است که مصادیق آن به شرح ذیل می باشد :
- جعل و تزویر و گزارش خلاف واقع.
- برنامه ریزی یا تشکیل جمعیت به منظور براندازی نظام جمهوری اسلامی ایران
- تخلف از تکالیف نظامی.
- دادن اسرار کشور به دشمن یا بیگانه.
- حیف و میل یا سرقت وسایل نظامی.
- پناه دادن جاسوسان.
- فروش وسایل نظامی.
- ادامه ی جنگ پس از دریافت دستور توقف عملیات.
- ترک محل نگهبانی.
- وارد کردن صدمه بدنی به خود برای فرار از کار.
- اقدام برای جدا کردن قسمتی از قلمرو حاکمیت جمهوری اسلامی ایران یا لطمه وارد کردن به تمامیت ارضی یا استقلال کشور.
- انعقاد قرارداد تسلیم با دشمن.
***توجه به این نکته حائز اهمیت است که :
مصادیق فوق حصری نبوده و جنبه تمثیلی دارد .
ارکان جرم افساد فی الارض
- رکن قانونی :
بر اساس ماده 286 قانون مجازات اسلامی :
” هر کس به طور گسترده مرتکب جنایت علیه تمامیت جسمانی افراد ، جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور ، نشر اکاذیب ، اخلال در نظام اقتصادی کشور. احراق و تخریب ، پخش مواد سمی و میکروبی خطرناک. یا دایر کردن مراکز فساد و فحشا یا معاونت در آنها گردد. به گونه ای که موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور ، ناامنی یا ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد یا اموال عمومی و خصوصی ، یا سبب اشاعه ی فحشا در حد وسیع گردد. مفسد فی الارض محسوب و به اعدام محکوم می گردد ” .
- رکن مادی :
برای تحقق جرم افساد فی الارض، مرتکب می بایست قصد مقابله و معارضه ی با نظام را در ابعاد گسترده داشته یا آثار ناشی از اعمال وی در صدد ضربه زدن به نظام باشد.
همانطور که در ماده 286 قانون مجازات اسلامی به صراحت راجع به ( گستردگی عمل مرتکب ) صحبت شده و قانونگذار این ضابطه را نوعی ضابطه عینی و برای تحقق جرم افساد فی الارض کافی دانسته است .
هم چنین قانونگذار در قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح از ( قصد مرتکب مبنی بر مقابله با نظام) بعنوان یک ضابطه شخصی یاد می نماید
فلذا در صورتی که رفتار مرتکب یکی از آثار فوق را بدنبال داشته باشد ، عمل وی مصداق جرم افساد فی الارض می باشد :
- گستردگی عمل
- قصد مقابله با نظام و یا اخلال در نظام
- براندازی حکومت
- همکاری با دشمن و …
- عنصر معنوی :
عمل مرتکب در صورتی مصداق جرم افساد فی الارض می باشد که :
- موجب اخلال شدید در نظم عمومی کشور
- ناامنی در محیط
- ورود خسارت عمده به تمامیت جسمانی افراد و یا اموال عمومی و خصوصی
- و یا سبب اشاعه ی فساد یا فحشا گردد.
مجازات افساد فی الارض
بر اساس قسمت انتهایی ماده 286 قانون مجازات اسلامی:
مجازات کسی که مرتکب جرم افساد فی الارض می شود ، اعدام می باشد .
***مجازات افساد فی الارض، یک مجازات حدی بوده و همانطور که می دانیم امکان تخفیف در این مجازات وجود ندارد.
نحوه شکایت در جرم افساد فی الارض
- در ابتدا شاکی می بایست اقدام به تنظیم شکواییه در خصوص این جرم نماید.
- در گام بعدی، شاکی می بایست شکواییه تنظیمی خود را به همراه مدارک هویتی به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برده و اقدام به ثبت شکایت خود نماید تا برای رسیدگی و طی نمودن مراحل بعدی به دادگاه صالح ارجاع شود .
- بعد از دریافت شکواییه توسط مرجع قضایی صالح وقتی جهت حضور طرفین تعیین و از طریق پیامک برای آن ها ابلاغ می گردد تا ظرف موعد مقرر نزد مرجع قضایی حاضر شوند .
- و در انتها در صورتی که وقوع این جرم توسط ضابطین قضایی احراز گردد ، پرونده این جرم، جهت تحقیقات مقدماتی و رسیدگی به آن، تشکیل می گردد.
- بر اساس ماده 303 قانون آیین دادرسی کیفری:
دادگاه صالح برای رسیدگی به این جرم، دادگاه انقلاب می باشد.
- چنانچه وقوع این جرم توسط مرتکب برای دادگاه انقلاب احراز شود، مرتکب به اعدام که همان مجازات جرم افساد فی الارض می باشد محکوم خواهد شد .
- چنانچه وقوع این جرم توسط مرتکب برای دادگاه انقلاب احراز نشود،متهم برائت خواهد گرفت و برای وی قرار منع تعقیب صادر خواهد شد .
همانطور که بیان نمودیم جرائم اخلال در نظام اقتصادی ،اشاعه فحشا، جعل قوانین و ….همگی مصادیق جرم افساد فی الارض بوذه و گستردگی عمل مرتکب در این جرم یکی از عواملی است که می تواند منجر به تحقق جرم شود . فلذا برای اطلاع از این جرم و تفاوت های آن با جرائم و مصادیق دیگر و هم چنین اطلاع از قوانین و مقررات حاکم بر آن ، می توانید از مشاوره حقوقی گروه یکتا وکیل بهره مند شوید . تا ضمن تسلط و تمرکز بر این حوزه شما را راهنمایی نموده و در اخذ نتیجه مطلوب به شما یاری رسانند .
نکات تکمیلی
- بر اساس ماده ۳۶ قانون مجازات اسلامی :
حکم محکومیت قطعی در جرائم موجب حد محاربه و افساد فی الارض یا تعزیر تا درجه چهار و نیز کلاهبرداری بیش از یک میلیارد (1.000.000.000)ریال در صورتی که موجب اخلال در نظم یا امنیت نباشد در یکی از روزنامه های محلی در یک نوبت منتشر می‌شود.
- کسی که در ارتکاب جرم افساد فی الارض به دیگری کمک کند معاون جرم افساد فی الارض شناخته شده و به موجب بند “ث” از ماده ۴۷ قانون مجازات اسلامی، مجازات او تعلیق یا تعویق نخواهد شد.
تفاوت جرم افساد فی الارض و محاربه :
در اینخصوص و تفاوت این دو جرم دو دیدگاه وجود دارد :
برخی بر این باورند که :
هر محاربه ای ، افساد فی الارض است لکن نمی توان گفت هر افساد فی الارضی الزاما محاربه به شمار میرود .زیرا
جرائم اخلال در نظام اقتصادی همگی مصادیق جرم افساد فی الارض می باشند نه محاربه .
لکن برخی دیگر اعتقاد دارند که :
افساد فی الارض از جرائم علیه امنیت ،جرائم علیه عفت،و جرائم علیه اموال می باشد و بطور گسترده رخ می دهد و این گستردگی عمل مرتکب یکی از عواملی است که می تواند منجر به تحقق جرم افساد فی الارض شود لکن جرم محاربه از جرائم علیه امنیت بوده که از این گستردگی برخوردار نمی باشد .
با توجه به حجم و پیچیدگی های بالای مباحث کیفری، برای اطلاع از این جرم و قوانین و مقررات حاکم بر آن ، می توانید از مشاوره تخصصی گروه وکلای یکتا بهره برده تا ضمن بهری گیری از علم و دانش و تخصص وکلای خود، شما را در طی نمودن این مسیر و هم چنین اخد نتیجه مطلوب یاری رسانند .
