خیانت در امانت چیست
بر اساس ماده 674 قانون مجازات اسلامی:
“هر گاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن، به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت، به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیا مذکور، مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده، آن ها را به ضرر مالکین یا متصرفین آن ها، استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید، به حبس از شش ماه تا سه سال، محکوم خواهد شد.”
همانطور که در ماده فوق الذکر بیان شد، عناصر جرم خیانت در امانت به شرح ذیل می باشد :
- استعمال: استفاده از مال امانی
- مفقود کردن: مال امانی را مخفی نموده بطوریکه مالک نتواند به آن دستیابی داشته باشد.
- تصاحب: مال امانی را تصاحب نماید.
- اتلاف: تلف و از بین بردن مال امانی از هر طریقی
***در قانون مجازات اسلامی، خیانت در امانت از جمله جرایم مالی و جرایم علیه اموال و مالکیت می باشد .
ارکان خیانت در امانت
همانطورکه می دانیم هر جرم دارای سه رکن مادی ، معنوی ، قانونی می باشد و این جرم نیز ازین قاعده مستثنی نمی باشد.
ارکان این جرم عبارتست از :
- رکن قانونی
بر اساس ماده 674 قانون مجازات اسلامی:
“هر گاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن، به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت، به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیا مذکور، مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده، آن ها را به ضرر مالکین یا متصرفین آن ها، استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید، به حبس از شش ماه تا سه سال، محکوم خواهد شد.”
- رکن مادی
رکن مادی در این جرم انجام اعمالی نظیر تصاحب، اتلاف، استعمال یا مفقود کردن مال امانی می باشد .
این جرم از طریق فعل و ترک فعل محقق می شود .
در حقیقت،می بایست بین عملی که شخص امین انجام داده و ضرری که به مالک وارد شده است، رابطه سببیت( علیّت) وجود داشته باشد؛ بدین معنا که انجام فعل و یا ترک فعل از ناحیه امین، موجب ورود خسارت به مالک شده باشد.
- رکن معنوی
رکن معنوی در وقوع این جرم، وجود سوءنیت می باشد بدین معنا که :
تصاحب، استعمال، اتلاف و مفقود کردن مال امانی از سوی شخص امین باید به صورت عمدی و آگاهانه واقع شود . و هم چنین شخص امین در انجام این اعمال می بایست قصد زیان رساندن به مالک را داشته باشد .
خصوصیات و ویژگی ها مال امانی :
- مال امانی می بایست ارزش مالی و اقتصادی داشته باشد و اصطلاحا مالیت داشته باشد . در غیر اینصورت جرم محقق نمی شود .
- مال امانی الزاما می یاست توسط مالک و یا نماینده قانونی وی به امین سپرده شده باشد.
- مال امانی از همان ابتدا می بایست به شرط مسترد داشتن آن به صاحبش و یا با شرط مصرف کردن در راهی مشخص، به فرد امین سپرده شده باشد.
مجازات خیانت در امانت
مجازات جرم خیانت در امانت طبق قانون جدید، به شرح ذیل می باشد:
بر اساس ماده 674 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392:
مجازات جرم خیانت در امانت، حبس از 6 ماه الی سه سال، تعیین شده است.
بدین معنا که ، حداقل مجازات برای مرتکب این جرم، 6 ماه و حداکثر مجازات، سه سال در نظر گرفته شده است. لکن این قانون اصلاحاتی داشته و
بر اساس تبصره ماده 104 اصلاحی قانون کاهش حبس مجازات تعزیری:
“حداقل و حداکثر مجازات‌های حبس تعزیری درجه چهار تا درجه هشت مقرر در قانون برای جرائم قابل گذشت به نصف تقلیل می یابد.”
جرم خیانت در امانت، بر اساس قانون قدیم یک جرم غیر قابل گذشت تلقی می شد لکن قانون اصلاحی آن را یک جرم قابل گذشت در نظر گرفته و هم چنین میزان مجازات آن نیز در حداقل و حداکثر به نصف، تقلیل یافته است.
بطوریکه مجازات جزم خیانت در امانت بر اساس قانون جدید، سه ماه الی یک سال و نیم حبس می باشد.
تفاوت خیانت در امانت با کلاهبرداری
توجه به این نکته ضروری است که
تفاوت عمده جرم کلاهبرداری و خیانت در امانت این است که در جرم خیانت در امانت
- الف) در ابتدا عنصر سپردن وجود دارد یعنی فرد چیزی را به دیگری می سپارد . و بعد از مطالبه آن توسط صاحب و یا مالک مال
- ب) شخص امین از استرداد آن مال خودداری می کند .
اگر عنصر سپردن در عملی نمود پیدا کند جرم تحقق یافته قطع به یقین خیانت در امانت است نه کلاهبرداری زیرا در جرم کلاهبرداری ، در ابتدا شخص با توسل به وسایل متقالبانه سعی در فریب و بردن مال شخص قربانی می نماید به عبارتی دیگر :
در جرم کلاهبرداری توسل به وسایل متقلبانه قبل از بردن مال انجام می پذیرد در صورتیکه در جرم خیانت در امانت در ابتدا مال به امبن سپرده می شود و بعد از مطالبه مالک، امین با توسل به وسایل متقلبانه از استرداد مال خودداری می نماید . و
و هم چنین در جرم کلاهبرداری عنصر سپردن عملا کاربردی ندارد .
نکات کلیدی
- برای تحقق جرم کلاهبرداری بردن مال الزاما می بایست از طریق توسل به وسایل متقلبانه باشد .
- جرم کلاهبرداری تنها از طریق فعل مثبت تحقق می یابد نه فعل منفی
- جعل و استفاده از سند مجعول نیز به نوعی مانور متقلبانه و توسل به وسایل متقلبانه محسوب می شود .
شکایت از جرم خیانت در امانت
- تنظیم شکواییه توسط فرد شاکی ( متضرر از جرم )
تنظیم شکواییه در خصوص این عنوان امری کاملا تخصصی بوده و نیازمند آگاهی و تسلط بر قوانین و مقررات کیفری می باشد بطوریکه ارائه شکواییه ای نادرست و غیر اصولی ، می تواند منجر به تضییع حقوق شخص شاکی و هم چنین مواجه شدن وی با شکست شود .
در اینجا به شما توصیه می کنیم به جهت تنظیم شکواییه ای صحیح، قانونی و اصولی از مشاوره حقوقی وکلای کیفری گروه یکتا وکیل بهره برده تا در این مسیر و هم چنین اخذ نتیجه مطلوب به شما یاری رسانند .
- در گام بعدی شاکی یا متضرر از جرم می بایست به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی جهت ثبت شکواییه مراجعه نماید .
- پر کردن شکواییه، با استفاده از نمونه فرم شکواییه
- ارجاع شکواییهثبت شده به مرجع صالح رسیدگی به این جرم و بررسی ادله و مستندات و هم چنین تعیین وقت از ناحیه مراجع قضایی
مدارک شکایت خیانت در امانت چیست؟
- ارائه شکواییه و اظهارنامه در خصوص این جرم
- رسید و یا سندی که اثبات نماید مال به فرد امین سپرده و واگذار شده
- شهود بعنوان یکی از ادله جهت اثبات جرم خیانت کردن در امانت
- اسناد و مدارک دیگری که شخص برای اثبات ادعای خود دارد
نحوه رسیدگی به جرم خیانت در امانت
در پاراگراف بالا مراحل شکایت از جرم خیانت در امانت و هم چنین مدارک مورد نیاز برای این طرح این شکایت را بیان نمودیم . حال می خواهیم نحوه رسیدگی در مراجع قضایی را برای شما شرح دهیم . بدین صورت که :
هنگامی که شکواییه جرم خیانت در امانت را تنظیم نمودید و آن را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به ثبت رساندید ، مراحلی طی خواهد شد تا حکم نهایی صادر گردد.
- در ابتدا طرفین دعوا به شورای حل اختلاف دعوت می‌شوند تا ضمن مصالحه در جلسات و توافق طرفین ، شاکی شکایت خود را مسترد دارد .
- در صورتی که دعوا در ضمن این جلسات به مصالحه خنم نشد و یا طرفین دعوا در جلسات حاضر نشدند، پرونده به دادسرا ارسال خواهد شد.
- در این مرحله دادگاه به بررسی مدارک موجود و مستنداتی نظیر شهادت شهود و …. می پردازد.
- چنانچه جرم مرتکب اثبات گردد، با توجه به شدت جرم ارتکابی، مدت زمان حبس به عنوان مجازات (از ۳ ماه الی ۱.۵ سال ) برای شخص مرتکب تعیین خواهد شد.
صور گوناگون جرم خیانت در امانت
- خیانت در امانت در قانون ثبت اسناد و املاک
- خیانت مستخدمین دولت در اموال و اسناد دولتی
- خیانت در امانت در قانون تجارت
- سوء استفاده از مهر و امضا
- سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص
- خیانت در امانت در قانون تصدیق انحصار وراثت
با توجه به حجم و پیچیدگی های بالای مباحث کیفری، برای اطلاع از این جرم و قوانین و مقررات حاکم بر آن ، می توانید از مشاوره تخصصی گروه وکلای یکتا بهره برده تا ضمن بهری گیری از علم و دانش و تخصص وکلای خود، شما را در طی نمودن این مسیر و هم چنین اخد نتیجه مطلوب یاری رسانند .
