انواع خیانت در امانت و مجازات آن
جرائم در حکم خیانت در امانت عبارتند از :
- سوء استفاده از مهر و امضا
- سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص
- خیانت در امانت در قانون ثبت اسناد و املاک
- خیانت مستخدمین دولت در اموال و اسناد دولتی
1- (سوء استفاده از سفید مهر) :
“هرکس از سفید مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است یا به هر طریق به دست آو‌رده سوء استفاده نماید به شش ماه تا یک سال و شش ماه حبس محکوم خواهد شد.”
2- (سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص):
بر اساس ماده 596 قانون مجازات اسلامی :
“هرکس با استفاده از ضعف نفس شخصی یا هوی و هوس او یا حوائج شخصی افراد غیر رشید به ضرر او نوشته یا سندی اعم از تجاری یا غیرتجاری از قبیل برات. سفته. چک. حواله. قبض و مفاصا حساب و یا هرگونه نوشته ای که موجب التزام وی یابرائت ذمه گیرنده سند یا هر شخص دیگر میشود بهرنحو تحصیل نماید علاوه بر جبران خسارات مالی به حبس از ششماه تا دو سال و از یک میلیون تاده میلیون ریال جزای نقدی محکوم میشود واگر مرتکب ولایت یا وصایت یا قیمومت بر آن شخص داشته باشد مجازات وی علاوه بر جبران خسارات مالی از سه تا هفت سال حبس خواهد بود.”
3- (خیانت در امانت در قانون ثبت اسناد و املاک):
“هرگاه نسبت به این قبیل املاک به عنوان مالکیت تقاضای ثبت شده و متولی یا نماینده اوقافی که به موجب نظامنامه مکلف به دادن عرضحال اعتراض و تعقیب دعوا و حفظ حقوق وقف یا حبس یا ثلث باقی است در اثر تبانی به تکلیف خود عمل ننماید به مجازات خیانت در امانت محکوم خواهد شد.
در مواردی نیز که تقاضای ثبت ملک دیگری بدون ذکر حقوق ارتفاقی املاک وقف و حبس و ثلث باقی شده است هرگاه اشخاص مذکور در فوق در اثر تبانی به تکلیف خود عمل ننمایند به مجازات خائنین در امانت محکوم می‌شوند.”
4- (خیانت مستخدمین دولت در اموال و اسناد دولتی)
“هر یک از کارمندان و کارکنان ادارات و سازمانها یا شوراها و یا شهرداریها و موسسات و شرکتهای دولتی و یا وابسته به دولت و یا‌نهادهای انقلابی و بنیادها و موسساتی که زیر نظر ولی فقیه اداره می‌شوند و دیوان محاسبات و موسساتی که به کمک مستمر دولت اداره می‌شوند و یا دارندگان پایه قضائی و به طور کلی اعضا و کارکنان قوای سه گانه و همچنین نیروهای مسلح و مامورین به خدمات عمومی اعم از رسمی و غیر رسمی وجوه نقدی یا مطالبات یا حوالجات یا سهام و سایر اسناد و اوراق بهادار یا سایر اموال متعلق به هر یک از سازمانها و موسسات فوق‌الذکر یا اشخاصی که بر حسب وظیفه به آنها سپرده شده است را مورد استفاده غیرمجاز قرار دهد بدون آن که قصد تملک آنها را به نفع خود یا دیگری داشته باشد، متصرف غیرقانونی محسوب و علاوه بر جبران خسارات وارده و پرداخت اجرت‌المثل به شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم میشود و در صورتی که منتفع شده باشد علاوه بر مجازات مذکور به جزای نقدی معادل مبلغ انتفاعی محکوم خواهد شد و همچنین است در صورتی که به علت اهمال یا تفریط موجب تضییع اموال و وجوه دولتی گردد و یا آن را به مصارفی برساند که در قانون اعتباری برای آن منظور نشده یا در غیر مورد معین یا زائد بر اعتبار مصرف نموده باشد.”
بر اساس ماده 674 قانون مجازات اسلامی :
“هرگاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته‌هایی از قبیل سفته، چک، قبض و نظایر آن به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار دیگری با اجرت یا بی اجرت به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیای مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده آنها را به ضرر مالکین یا متصرفین آنها استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود کند به حبس از 6 ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.”
به بیان دیگر خیانت در امانت زمانی تحقق می یابد که :
مال یا هر چیزی که عرفا مالیت داشته باشد نزد شخصی به امانت گذاشته شود و آن شخص علی رغم سپرده شدن مال، در نگهداری آن افراط یا تفریط نموده و یا مال را کلا یا جزعا از بین ببرد.
نکته: خیانت در امانت از جمله جرایم مالی می باشد .
عناصر جرم خیانت در امانت
- استعمال:
همانطور که از عنوان آن پیداست استعمال به معنای مورد استفاده قرار دادن مالی است که نزد شخص به امانت گذارده می شود .
- تصاحب: بدین معناست که:
شخص مال امانی را تصاحب نماید .
- اتلاف: بدین معناست که :
شخص مال امانی را کلا و یا جزعا از بین ببرد .
- مفقود نمودن مال :
بدین معنا که شخص مال امانی را از دسترس مالک خارج نموده و یا مخفی نماید .
ارکان خیانت در امانت
جرم خیانت در امانت هم همانند دیگر جرائم از سه رکن
- مادی :
در این جرم می بایست میان عملی که از امین سر می زند و ضرری که به مالک وارد می شود ، رابطه علیت وجود داشته باشد .
- قانونی :
در ماده 674 قانون مجازات اسلامی، قانونگذار به تعریف جرم خیانت در امانت پرداخته است .
- معنوی تشکیل شده است .
برای تحقق جرم خیانت در امانت عناصر استعمال، تصاحب، تلف، مفقود می بایست بصورت آکاهانه و عمدی انجام پذیرد .
مجازات جرم خیانت در امانت
بر اساس ماده 673 و 674 قانون مجازات اسلامی :
مجازات جرم خیانت در امانت ۶ ماه تا ۳ سال حبس می باشد
لکن در ماده ۱۰۴ اصلاحی قانون کاهش حبس مجازات تعزیری میزان مجازات خیانت در امانت 3 ماه الی 15 سال کاهش پیدا کرده است .
مدارک اثبات جرم خیانت در امانت
- اسناد و مدارکی که جرم خیانت در امانت را اثبات نماید .
- طرح شکایت و اظهارنامه
- شهود برای اثبات جرم خیانت در امانت
مراحل شکایت خیانت در امانت
- در گام نخست شخص مدعی می بایست به دفتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و شکایت خود را طرح نماید :
- تنظیم فرم شکواییه :
در گام بعدی شخص مدعی می بایست فرم شکایت خود را تنظیم نماید.
در این مرحله وکیل کیفری متخصص می تواند با تکیه بر دانش و تخصص خود مدعی را در این مسیر همراهی نموده و به او در کسب نتیجه مطلوب یاری رساند .
مرجع صالح رسیدگی به جرم خیانت در امانت
مرجع صالح برای رسیدگی به جرم خیانت در امانت :
دادسرای عمومی و دادگاه کیفری دو می باشد .
وکیل خیانت در امانت
برای اطلاع از این جرم و قوانین و مقررات حاکم بر آن ، می توانید از مشاوره تخصصی گروه وکلای یکتا بهره برده تا ضمن بهری گیری از علم و دانش و تخصص وکلای خود، شما را در طی نمودن این مسیر و هم چنین اخد نتیجه مطلوب یاری رسانند .
