مزاحمت و ممانعت از حق/
همانطور که می دانید در قانون آیین دادرسی مدنی دعاوی تصرف به سه دسته تقسیم می شوند: که هر کدام ازین دعاوی تعاریف خاص خود، آثار و احکام مخصوص به خود را دارا می باشند .
این دعاوی عبارتند از :
- دعوای تصرف عدوانی
- مزاحمت از حق
- ممانعت از حق
نکته ای که در اینجا حائز اهمیت می باشد این است که :
برای طرح این دعاوی ، لزوما نیازی نیست خواهان، مالک باشد و صرف داشتن سابقه تصرف، برای طرح دعوا کافی می باشد.
در ادامه مقاله برآنیم به تعریف دعوای ممانعت از حق و مزاحمت از حق بپردازیم :
در این مقاله می خوانید
Toggleدعوای ممانعت از حق چیست؟
بر اساس ماده 159 قانون آیین دادرسی مدنی:
“دعوای ممانعت از حق، عبارت است از تقاضای کسی که رفع ممانعت از حق ارتفاق یا حق انتفاع خود را در ملک دیگری بخواهد.”
به بیان دیگر ممانعت از حق، شرایطی را برای دارنده حق بوجود می آورد که دیگر نمی تواند از حق انتفاع و یا ارتفاقی که نسبت به ملک دارد، استفاده نماید .
بطور مثال، چنانچه شخصی دارای حق ممر و مجرا در ملکی باشد و شخص دیگری مانع استفاده وی از حق قانونی خود شود، صاحب حق، می تواند دعوای ممانعت از حق را مطرح نماید .
هم چنین می بایست به این نکته توجه داشت که :
برای طرح این دعوا الزاما نیازی نیست خواهان دعوای مطروحه، مالک ملک باشد بلکه همینکه دارای حق انتفاع و یا ارتفاق در ملک باشد ، کفایت می کند .
همچنین، شخص خواهان، می بایست سبق تصرف خود در ملک را اثبات نماید. بطوریکه نزد دادگاه احراز شود این ملک سابقا در تصرف شخص خواهان بوده است .
دعوای مزاحمت از حق چیست؟
بر اساس ماده 160 قانون آیین دادرسی مدنی :
”دعوای مزاحمت، عبارت است از دعوایی که بهموجب آن، متصرف مال غیر منقول، درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را می نماید که نسبت به متصرفات او مزاحم است، بدون این که مال را از تصرف متصرف، خارج کرده باشد.”.
بنابراین ، در این دعوا ، شخص مزاحم بدون اینکه مال غیر منقول را از تصرف متصرف آن خارج نماید ، مزاحم تصرفات وی می باشد . و این مزاحمت می بایست در حین طرح دعوای مزاحمت از حق وجود داشته و یا ادامه داشته باشد بطوریکه اگر مزاحمت مربوط به زمان گذشته بوده و در زمان حال رفع شده است، نمی تواند موضوع طرح این دعوا قرار بگیرد .
بر اساس ماده 174 قانون آیین دادرسی مدنی:
“دادگاه در صورتی رای به نفع خواهان می دهد که به طور مقتضی احراز کند خوانده، ملک متصرفی خواهان را عدوانا تصرف ویامزاحمت یا ممانعت از حق استفاده خواهان نموده است.”
و همانطور که در دعوای ممانعت از حق بیان نمودیم :
برای طرح این دعوا لزوما نیازی نیست خواهان، مالک ملک باشد و صرف داشتن سابقه تصرف در ملک، برای طرح دعوا کافی می باشد.
ارکان دعوای مزاحمت
- سبق تصرف خواهان:
در طرح دعوای مزاحمت از حق باید توجه داشته باشید که :
تصرف خواهان بر مال می بایست سابق بر تصرف خوانده به عنوان مزاحم باشد. هم چنین نیازی نیست خواهان الزاما مالک ملک باشد و صرف تصرف سابق او بر ملک کفایت می کند.
- وقوع مزاحمت:
این مزاحمت الزاما می بایست با انجام فعل محقق شود. در واقع مزاحمت با ترک فعل قابلیت تحقق ندارد.
هم چنین این مزاحمت می بایست در زمان حال وجود داشته باشد نه در گذشته .
به علاوه خوانده می بایست در ایجاد این مزاحمت عمد داشته باشد. احراز این موضوع و کیفیت و کمیت مزاحمت خوانده ، با قاضی و دادگاه می باشد .
- جزئی بودن تصرف و خارج نشدن مال از ید خواهان:
مزاحمت باید جزئی و به گونه ای باشد که مال را از تصرف خواهان خارج ننماید بطوریکه خواهان، همچنان به عنوان متصرف مال شناخته شود. لکن اعمال خوانده، مزاحم استفاده وی از حقوق قانونی خود نسبت به مال بشود .
تفاوت دعوای مزاحمت و ممانعت از حق
در دعوای ممانعت از حق ، عملی که فاعل انجام می دهد بطور کلی می تواند مانع استفاده متصرف از حق خود بشود لکن در دعوای مزاحمت عمل فاعل، تنها می تواند اختلالی جزئی در تصرف ایجاد نماید ؛ بطور مثال :
فردی در ملک متعلق به دیگری دارای حق ممر و مجرا می باشد لکن مالک ملک اجازه عبور به صاحب حق را نمیدهد و مانع استفاده وی از حق قانونی خودش می شود لکن درمزاحمت از حق می توان اینگونه بیان داشت که مالک ملک تنها حفره هایی را در مسیر عبور به منظور صعب العبور کردن مسیر ایجاد می نماید .
فلذا بنا بر موقعیت بوجود آمده برای صاحب حق، امکان طرح هر دوی این دعاوی وجود دارد البته، این دو دعوا شباهت هایی نیز با یکدیگر دارند؛ مثل اینکه در هر دوی آنها می بایست عدوانی بودن عمل مرتکب، برای دادگاه، احراز و اثبات بشود.
با توجه به حجم و پیچیدگی های بالای مباحث کیفری، برای اطلاع از این جرم و قوانین و مقررات حاکم بر آن ، می توانید از مشاوره تخصصی گروه وکلای یکتا بهره برده تا ضمن بهری گیری از علم و دانش و تخصص وکلای خود، شما را در طی نمودن این مسیر و هم چنین اخد نتیجه مطلوب یاری رسانند .